De vooruitziende blik van Koning Willem I
Koning Willem I is beroemd om zijn spoorwegen en kanalen. Hij wilde het suffe Nederland opstuwen in de vaart der volkeren. Met zijn vooruitziende blik bouwde hij spoorlijnen en legde hij kanalen aan en veranderde daarmee het Nederlandse landschap. Een enorme boost voor handel en industrie! Nederland werd veel beter te bereizen, ook voor mensen met een smallere beurs. En toen kwam de auto. Veel kanalen en spoorlijnen zijn in onbruik geraakt. Wie weet nog dat de Rijnbrug bij Rhenen eigenlijk een spoorbrug is?
Nog meer dan de kanalen en spoorlijnen van koning Willem I heeft de auto ons landschap en ons gedrag veranderd. We konden ver van ons werk gaan wonen. We konden boodschappen doen in het dorp verderop. Iedereen wilde een auto. En toen twee. Het liefst voor de deur. De straten werden breder. Toch was er steeds minder ruimte voor kinderen om veilig te spelen. Inmiddels is de luchtkwaliteit onder de norm, ook in Gelderland. Wegen vormen overal in de provincie een gevaarlijke barrière voor wilde dieren. Tot overmaat van ramp willen we tegenwoordig ook al onze boodschappen thuis bezorgd hebben. De logistieke centra zorgen voor ‘verdozing’ van het landschap.
Nieuwe Kaart van Gelderland
Op 18 oktober jl bespraken we in de oordeelsvorming de ‘Nieuwe Kaart van Gelderland’. Alle plannen, ambities en opgaven passen niet meer: we hebben 1,8 keer GLD nodig. We moeten af van verspilling van ruimte, want de ruimte is op. En toch praten we nog steeds over het aanleggen van meer asfalt, het bouwen van meer XXL dozen. Terwijl de wereld verandert. Het klimaat verandert. Energie duurder wordt. We kunnen het ons niet meer veroorloven om brandstof te verspillen aan het telen van bloemen in kassen of het bestellen van kleding die we niet passen en net zo makkelijk weer terug sturen. Straks zitten we met leegstaande XXL dozen en kassen en meer asfalt dan we gebruiken. Krijgen we in de toekomst spijt van onze huidige verspilling van de ruimte?
We zullen ons gedrag moeten aanpassen en daar de ruimtelijke ordening op afstemmen. Biodiversiteit, bodem, water en klimaat moeten leidend worden. En leefkwaliteit. Ja, we hebben huizen nodig, maar misschien niet zoveel als nu worden gepland. We hebben namelijk per persoon gemiddeld al meer m2 woonruimte dan ooit. Ruimte die we niet meer warm gestookt krijgen.
Het wordt tijd voor kleinschaligheid. Kleinere woningen, behalve als je met meer mensen in een huis woont. En multifunctionele, leefbare straten. Met veel minder auto’s. Waar mensen ’s avonds een biertje kunnen drinken op straat, waar kinderen kunnen spelen. Waar mensen met astma vrij kunnen ademen en mensen met een beperking zich niet beperkt voelen. Waar de ruimte weer van ons allemaal is.
Minder auto’s: dat gaat een hoop ruimte en leefbaarheid opleveren in de stad! Maar dat kan alleen met goed OV en slimmer goederenvervoer. Bijvoorbeeld over water. Misschien had Koning Willem I een meer vooruitziende blik dan we dachten.
