Het stond pontificaal in alle media van ons land: ‘voormalig premier Dries van Agt rookt op 86-jarige leeftijd zijn eerste joint’. Aanleiding voor het opsteken van deze joint was de uitreiking van de Koos Zwart Award. Hij ontving de prijs voor de introductie van het Nederlandse gedoogbeleid voor softdrugs. Ik vind het gevaarlijk dat in ons land prijzen worden uitgereikt voor het creëren van de perfecte omstandigheden om drugscriminaliteit in ons land te laten floreren.

Er worden jaarlijks gigantische bedragen verdiend met criminele activiteiten in Nederland. Volgens voorzichtige schattingen zo’n vijf miljard euro. Een belangrijk deel van deze vijf miljard euro wordt verdiend door de handel en productie van drugs. Het EU Drug Markets Report beschrijft de bijzondere positie die Nederland heeft ten opzichte van de landen om ons heen. Nederland is het productie- en distributieland bij uitstek als het gaat om drugs. En dan hebben we het niet alleen over cannabis. Op het terrein van synthetische drugs is Nederland een onbetwiste koploper en 25 tot 50 procent van alle cocaïne die bestemd is voor de Europese markt komt binnen via Rotterdam.

Hoe komt het dat Nederland zo geliefd is als plek waar drugscriminelen hun slag slaan? Jarenlang is ons land naïef geweest. Zowel de overheid als de samenleving, met het gedoogbeleid ten aanzien van softdrugs als meest zichtbare uithangbord. Het beeld dat het gebruik van drugs niet erg is, is uitgelopen op een beeld dat de productie ervan ook wel prima is. Zonder duidelijke normen te benoemen en te handhaven is een grijs gebied ontstaan waar drugscriminelen optimaal van hebben geprofiteerd.

De barre werkelijkheid is dat drugscriminelen een steeds steviger positie in onze samenleving hebben gekregen. Door de handel en productie van drugs te zien als relatief onschuldige zaken wordt het steeds gemakkelijker voor criminelen om een netwerk van mensen om zich heen te bouwen die de vuile klusjes opknappen. Niet zelden zijn dit hele kwetsbare en jonge mensen. Het zijn ook juist deze mensen die als eerste tegen de lamp lopen bij justitie.

Vijf miljard euro crimineel geld. Wat kunnen we daar tegenoverstellen? Alleen naar de overheid kijken en vragen om goede regels is onvoldoende. We moeten de normen in onze maatschappij scherper krijgen op het gebied van drugsgebruik. Het slikken van een XTC-pilletje op een feestje is in deze dagen heel normaal, maar hoe normaal is het eigenlijk als je weet dat je er een wereld van uitbuiting, afpersing en geweld mee sponsort? Hoe gezellig is het nog om een joint te roken als je je realiseert dat daarmee ook de toekomst van kwetsbare jongeren in rook opgaat?

Als we criminelen echt in het nauw willen drijven, moeten we dat doen door als samenleving een grens te trekken. Iedereen kan een bijdrage leveren door het gesprek aan te gaan met je kinderen over drugs; door te laten zien wat de andere kant is van het zogenaamde ‘onschuldige’ drugsgebruik of door signalen van criminaliteit niet te verzwijgen maar te melden aan de politie. Zo maken we een weerbare samenleving. Wat mij betreft wordt hier de volgende keer een prijs voor uitgereikt.

Dirk Vreugdenhil